DEKLARACJA POZNAŃSKA 2008

Kongresu Architektury Polskiej odbywającego się w dniach 23 – 25 maja 2008 roku pod hasłem „Przekaz architektury, architektura przekazu”, zorganizowanego przed Kongresem Międzynarodowej Unii Architektów UIA

1. Rozumiejąc pracę architekta jako zobowiązanie wobec dziedzictwa kulturowego, współczesnych potrzeb człowieka i przyszłości następujących po nas pokoleń

Uczestnicy Kongresu Architektury Polskiej w Poznaniu zwracają się do wszystkich podobnie pojmujących misję architekta w życiu publicznym do współpracy na rzecz tworzenia warunków rozwoju tego zawodu i ochrony ładu przestrzennego, który decyduje o jakości życia wszystkich obywateli. Architektura jest dla wszystkich!

- Architektura jest sztuką kreującą trzy podstawowe wartości: piękno, użyteczność i trwałość. Powinny być one celem projektowania budowli, przestrzeni publicznych i krajobrazu.
- Ład przestrzenny jest niezbędnym warunkiem zrównoważonego rozwoju, który został zapisany w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
- Krajobraz Polski jest dobrem wspólnym, łączącym w sobie wartości i zasoby trudno odnawialne lub nieodnawialne.

Jakość otoczenia zależy od procedur formalno – prawnych, ale także od stopnia edukacji, poziomu kultury obywateli i instytucji. Doskonalenie prawa musi iść w parze z budowaniem zrozumienia potrzeby ładu przestrzennego.

2. Uczestnicy grup panelowych Kongresu, w nawiązaniu do tematów wiodących XXIII Kongresu Międzynarodowej Unii Architektów UIA, wyrażają następujące postulaty:

TALENT, TWÓRCA, KULTURA
Wyrazem kultury jest wykorzystanie talentu twórcy i odzwierciedlenie go w jakości projektu ale i stopień edukacji społeczeństwa, umiejętność ochrony wartości dziedzictwa kulturowego. W planowaniu i projektowaniu ważna jest dalekowzroczność i podejście innowacyjne W poszukiwaniu nowych rozwiązań twórca powinien jednak słuchać człowieka i ducha miejsca, szukać tożsamości kulturowej, podchodzić z pokorą do dobra już istniejącego.

DEMOKRACJA, TOLERANCJA, PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Powinny być promowane działania ku podniesieniu autorytetu architektów i urbanistów, których rola w realizacji potrzeb społecznych związanych z kształtowaniem wysokiej jakości przestrzeni jest kluczowa. Narzędzia partycypacji społecznej, informacji i mediacji w planowaniu przestrzennym muszą być doskonalone. Powinna zostać wypracowana nowa formuła miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego będących podstawowym narzędziem kształtowania ładu przestrzennego na poziomie lokalnym.

NOWE TECHNOLOGIE – NADZIEJE, SZANSE, ZAGROŻENIA
Inspiracją dla nowych technologii powinny być wizje architektoniczne. Technika nie powinna dominować. Człowiek powinien być uznawany jako podmiot działań projektowych i realizacyjnych. Osiąganie jakości życia jest najważniejszym celem działalności architekta, przy czym osiągany standard winien uwzględniać ważny aspekt etyczny – podtrzymywanie życia, rozumiane jako szacunek dla środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego.

3. Osiągnięciu formułowanych celów służyć może Polska Polityka Architektoniczna, Polityka jakości krajobrazu, przestrzeni publicznej, architektury.
Uczestnicy Kongresu Architektury Polskiej przyjmują i popierają przedstawione założenia Polskiej Polityki Architektonicznej..

Poznań, 24 maja 2008 roku

Założenia programowe Kongresu:

O czym było na Kongresie?

Architektura przekazu - Przekaz architektury.
Wzorem turyńskiego Kongresu UIA rozwinęliśmy go w 3 panele dyskusyjne:
1. Talent, twórca, kultura, dziedzictwo
2. Demokracja i tolerancja w planowaniu przestrzennym
3. Nowe technologie, nadzieje, szanse, zagrożenia do których tezy ułożyli paneliści.

Talent, twórca, kultura, dziedzictwo
1. architekt. twórca? rzemieślnik? przedsiębiorca?
2. architektura. wkład w kulturę czy pomnażanie PKB?
3. granice ingerencji. przystosowanie budynków do nowych potrzeb a integralność artystyczna.

Paneliści:
prof. Jerzy Gurawski
Robert Konieczny
Jarosław Trybuś

Demokracja i tolerancja w planowaniu przestrzennym

1. Demokracja – to równoprawne uczestnictwo obywateli (społeczeństwa) w sprawowaniu władzy, to prawa ale i obowiązki, to m.in. współuczestnictwo w gospodarowaniu i zarządzaniu przestrzenią. Dysponowanie przestrzenią i ochrona jej zasobów to ważny element troski o wspólne dobro. Z kolei tolerancja – to zgoda na wyznaczanie i głoszenie poglądów, z którymi się nie zgadzamy, na wewnętrzne zróżnicowanie zbiorowości, której jesteśmy członkami, ale ograniczana wyjątkowymi sytuacjami. Jak respektując te założenia rozwiązywać w praktyce konflikty zagospodarowania i planowania przestrzennego, jak godzić sprzeczne racje w gospodarowaniu przestrzenią ?
2. W naszym społeczeństwie i jego elitach politycznych istnieje jeszcze niewielka świadomość uzyskiwania wspólnych korzyści ale i strat, związanych z realizacją różnych sposobów gospodarowania w przestrzeni i jej użytkowania. jakość przestrzeni jako dobro wspólne – sytuuje się jeszcze ciągle nisko w hierarchii wartości społecznych. Jak zmienić stosunek do ochrony tego dobra, jako elementu interesu publicznego w gospodarowaniu przestrzenią ?
3. Podstawowym zadaniem władz publicznych jest ochrona interesu publicznego poprzez stanowienie i wprowadzanie odpowiednich norm prawnych. Właściwe zdefiniowanie treści interesu publicznego w gospodarowaniu przestrzenią jest trudne, skomplikowane a brak uzgodnienia poglądów na ten temat pomiędzy jej użytkownikami są źródłem kryzysu w stanie tek przestrzeni. W jaki sposób uzgodnić poglądy na ten temat, jak w sposób przybliżyć możliwość godzenia ochrony interesu celu publicznego i realizacji gospodarczych celów rozwojowych, konkretnych projektów rozwojowych?
4. Partycypacja społeczna jest metodą moderowania procesami rozwiązywania konfliktów i poszukiwania konstruktywnych kompromisów w sferze planowania i zagospodarowania przestrzennego, w realizacji projektów urbanistycznych i architektonicznych, które winny wzbogacać przestrzeń a nie ją degradować lub zubażać. Jak można zmienić i poprawić jej formy?
5. Respektowanie prawa własności nie powinno być przeszkodą w ochronie interesu publicznego, jaki wiąże się z utrzymaniem lub poprawą ładu przestrzennego, harmonizowaniem rozwiązań przestrzennych, ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego. Najlepszym narzędziem dla wypracowania odpowiednich rozwiązań w tej sferze w skali lokalnej jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W jakim kierunku powinno pójść reformowanie zasad i form jego sporządzania, by było to narzędzie przyjazne, skuteczne i przede wszystkim powszechnie stosowane ?
6. Dobra komunikacja społeczna – to głębokie wzajemne zrozumienie, to niezbędny element rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Żeby mogła ona dobrze funkcjonować, potrzebne są wzrost aktywności społecznej, zaufania pomiędzy społecznościami i władzami przez nie wybieranymi ale i ustawowe zagwarantowanie skuteczności stosowania narzędzi tej komunikacji. Jak rozbudować te narzędzia, jakie formy edukacji „pro-przestrzennej” społeczeństw i upowszechnienia wiedzy o stanie i walorach przestrzeni należałoby wprowadzić i rozwinąć? Jakim językiem o tym mówić, pisać. Jak te problemy pokazywać? ( Opr. Janusz Korzeń /SARP+TUP)

Paneliści
Grzegorz Buczek
Marian Fikus
Marian Kopaliński
Janusz Korzeń
Paweł Starosta
Krzysztof Nawratek

Nowe technologie - nadzieje - szanse - zagrożenia
1. Syndrom „nowego” i „starego”. Nowe czy tradycyjne technologie ?
Gdzie współcześnie twórcy upatrują szansę na rozwój architektury uwzględniający jakość życia, ekologię, stosunek do środowiska naturalnego i
zmian klimatycznych ?
2. Architektoniczne wizje źródłem inspiracji dla nowych technologii
3. Wpływ nowych technologii na globalizację architektury.

Paneliści:
Marek Budzyński
Romuald Loegler
Marta Dziarnowska
Jan kubec